El tramvia de cavalls de Konya

Tramvia de cavalls de Konyanin
El tramvia de cavalls de Konya

Konya’ya demiryolu yapıldıktan sonra, tren istasyonu ile şehir arasında yolcu ve yük taşıma problem ortaya çıktı. Çünkü tren istasyonu şehrin 3-4 kilometre dışındaydı. Zamanla gündüz veya gece istasyona indirilen eşya, mevcut ambarlara sığmayarak, dış mekanlarda yığınlar oluşturdu. Ayrıca gece gelen yolcular, istasyon civarındaki oteller dolu olduğundan, kalacak yer bulamayınca yolcu bekleme salonunda sabahlıyorlardı.

O dönemde istasyon ile şehir arasında sadece gündüzleri çalışan tek atlı yaylı arabalar ile maddi durumu daha iyi olan yolcuların bindiği faytonlar vardı. Eşya nakli için ise yine gündüzleri çalışan, gidiş dönüş yapan ve iki atın çektiği dört tekerlekli at arabaları mevcuttu.

Bu arabacılar verdikleri hizmet için pazarlık usulüyle anlaşılan bir ücret alırlardı. Ancak bu ücretler o kadar fazlaydı ki neredeyse Haydarpaşa’dan Konya’ya getirilen malın taşıma ücretine yaklaşıyordu. Aynı durum yolcu taşıyan at arabaları için de geçerliydi. Akşehir’den veya Sarayönü’nden gelen bir yolcu, Konya Tren Garı’na kadar 20 paraya gelmişse, garda şehre gitmek için 30 para öderdi.

Belediye Atlı Tramvay Şirketi’nin Kuruluşu Konya’daki ulaşım problemini öğrenen İzmir Elektrikli Tramvay Tesisi’nin yapımcıları Yusuf Mazhar, Yaruba Kapulu ve Alman vatandaşı Ogüst İztor, Konya Belediyesi’ne müracaat ederek bu problemi çözebileceklerini belirttiler. Çözüm önerilerinde kendilerine 99 yıllığına imtiyaz verilirse, Konya Hükümet Binası’nın yanına kurulacak bir merkezde elektrik üreterek bunu 20km. çapında bir alana dağıtabileceklerini, 30km. uzunluğunda elektrikli tramvay tesisi kurabileceklerini ve ileri bir zamanda ürettikleri elektriğin dağıtım alanını genişletebileceklerini söylediler. Bunun karşılığında ise hayır kurumlarına veya Hamidiye-Hicaz demiryoluna senelik 300 lira, Konya Belediyesi’ne de senelik 200 lira verebileceklerini belirttiler.

Durumu değerlendiren Konya Belediyesi, vilayetle işbirliğine gitti. Anadolu’nun münbit yerlerindeb olan Konya’nın ilerlemesi ve kalkınmışlığının göstergesi olarak böyle hayırlı bir teşebbüsün büyük önem taşıdığı düşüncesiyle Ticaret ve Ziraat Nezareti’ne başvuruldu.

Konuyu değerlendiren Ticaret ve Ziraat Nezareti ile Nafia Nezareti olumlu karşıladığı bu dosyayı Sadaret’e, Sadaret de durumu kanunlar açısından araştırılması için Şura-yı Devlet’e havale etti. Şura-yı Devlet Tanzimat Dairesi’nde yapılan değerlendirme sonucunda, imtiyazın İzmirli tüccara, ruhsatın da Belediye’ye verilmesini kararlaştırdı. Meclis-i Vükela’ca onaylanan kararı 16 Şubat 1321 (1 Mart 1906) tarihinde padişah tarafından da onaylandı. İradesi çıkan dosya25 Şubat 1321 (10 Mart 1906)’de Ticaret ve Ziraat Nezareti tarafından Konya’ya gönderildi.

Ancak Konya’nın elektrik enerjisiyle aydınlatılması ve elektrikli tramvay tesisinin imtiyazı kısa bir süre sonra, yüksek maliyet gerekçesiyle iptal edildi.